Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 3-т заасны дагуу төрийн байгууллагын удирдлага тухайн жилд иргэдээс гаргасан өргөдөл, гомдлыг хэрхэн шийдвэрлэсэн талаарх дүн мэдээг жил бүр нийтэд тайлагнах, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газар нь мөн хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 2-т зааснаар төрийн захиргааны төв болон орон нутгийн захиргааны байгууллагад өргөдөл, гомдол шийдвэрлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулж, удирдах үүргийг хүлээдэг. Тэгвэл УИХ-ын 2016 оны 51 дүгээр тогтоолоор баталсан “Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр”-т гомдол, мэдээлэл өгөх ил тод, нээлттэй суваг ажиллуулах, өргөдөл, гомдол, мэдээллийг цахим хэлбэрээр гаргах, шийдвэрлэх, хяналт тавих нөхцөл боломжийг бүрдүүлэхийг зарим төрийн байгууллагад хариуцуулан хэрэгжүүлэхээр тусгасан байдаг.

Энэ хүрээнд Авлигатай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсээс Монгол Улсын Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газартай хамтран төрийн байгууллагын өргөдөл, гомдол хариуцсан ажилтнуудыг оролцуулсан “Иргэдийн өргөдөл, гомдол: Шийдвэрлэлт, хяналт, тайлагналт” сэдэвт форумыг анх удаа зохион байгууллаа.
Тус форумын зорилго нь иргэний гомдлыг шуурхай шийдвэрлэх, хяналт тавих боломжийг хангах, төрийн албан дахь хүнд суртлыг багасгах, авлигын эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, иргэдийн итгэлийг нэмэгдүүлэх, ялангуяа иргэдээс хүлээн авч буй өргөдөл, гомдлын агуулга, хянан шалгах явц, шийдвэрлэлтэд хийх дүн шинжилгээний чанар, арга зүйг сайжруулахад чиглэж, төрийн байгууллагын өргөдөл, гомдол хариуцсан ажилтнуудыг чадавхжуулах явдал юм.

Форумыг нээж Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Д.Дуламсүрэн “Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хууль батлагдаад удаж байна. 25 жилийн хугацаанд уг хуульд хэд хэдэн удаагийн нэмэлт, өөрчлөлт орсон. Энэ хугацаанд цаг үе, нийгмээ дагаж төр, иргэний харилцаа ч мөн адил хувьсан өөрчлөгдөж байгаа тул хуулийн зохицуулалт өнөөдрийн хэрэгцээ шаардлагыг хангаж байна уу гэдгийг анхаарч үзэх шаардлагатай. Тухайлбал, энэ хуульд төрийн байгууллагууд хууль тогтоомжоор тогтоосон өөрийн эрхлэх асуудлын хүрээг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд мэдээлж, сурталчлах ажлыг тасралтгүй хийх ажил хангалтгүй байгаагаас хамааран иргэд тухайн нэг асуудлаар хаана, хэнд хандахаа мэдэхгүй байх тохиолдол гардаг нь иргэдийн бухимдлыг төрүүлдэг, мөн иргэдээс төрийн эрх бүхий дээд шатны байгууллагад хандсан асуудлыг доод шатны байгууллагад шилжүүлэх явдал хэвшмэл болсон нь иргэдийн төрд итгэх итгэлийг бууруулах хүчин зүйл болж байна. Өнөөдрийн форум энэ мэт асуудлуудыг хөндөж байгаагаараа онцлог юм” гэв.
Харин Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын Тэргүүн дэд дарга Б.Ганбат “Төрийн албан хаагчид иргэдээс гаргасан өргөдөл, гомдлыг хууль тогтоомжийн хүрээнд сайтар судлан шийдвэрлэх, өргөдөл гомдлыг ийш тийш нь шилжүүлж иргэдийг чирэгдүүлэхгүй байхад анхаарлаа хандуулан, шийдвэрлэх боломжгүй асуудалд хууль тогтоомжийн үндэслэлтэй хариу өгч, иргэдийн сэтгэл ханамжийн баталгааг хангаж ажиллах шаардлагатай. Төрийн байгууллагад ирсэн өргөдөл, гомдлын нэгдсэн мэдээллийн сан байгуулж, хяналтын нэгдсэн системтэй болох шаардлага тулгарч байна. Үүнтэй холбогдуулан Засгийн газрын Иргэд олон нийттэй харилцах төвийн /11-11/ системийг шинэчлэн, иргэд хэрэглэхэд хялбар, өөрийн гаргасан өргөдлийн шийдвэрлэлтийн явцын мэдээг цахимаар авах боломж бүхий шинэ системийг ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байна” гэж онцлон тэмдэглэлээ.

Энэ үеэр Засгийн газрын Иргэд олон нийттэй харилцах төвийн 11-11 утсанд иргэдээс ирсэн санал гомдлын шийдвэрлэлтэд анализ хийсэн “Цогц хөгжлийн үндэсний төв”-ийн гүйцэтгэх захирал М.Энхбадралаас дараах зүйлсийг тодрууллаа.

-“11-11” утсанд иргэд ямар төрлийн санал гомдол түлхүү өгсөн байна вэ?
-Засгийн газрын 11-11 төвд ирсэн мэдээлэлд хийсэн дүн шинжилгээг өнгөрөгч аравдугаар сард хийж гүйцэтгэлээ. Хамрах хугацааны хувьд 2018 оны нэг сарын нэгнээс 2019 оны зургадугаар сарын 31 хүртэл нэг жил зургаан сарын хугацаанд ирсэн санал гомдол байгаа. Энэ хугацаанд “11-11” утсанд 8764 санал иргэд олон нийтээс ирсэн. Нийт ирсэн өргөдөл гомдлын дийлэнх санал нь ямар нэг байдлаар хяналт шалгалт хийлгүүлэх буюу үйлчилгээний чанарыг сайжруулах чиглэлийн санал гомдол байлаа.
-Санал гомдлын шийдвэрлэлт хэдэн хувьтай байсан бэ?
-Хуулийн дагуу 30 хоногийн хугацаанд шийдвэрлэж иргэнд хариу өгөх ёстой. Шаардлагатай тохиолдолд 30 хоног нэмэх боломжтой. Нийт ирсэн өргөдөл гомдлын 8764 саналаас 1777 санал нь хуулийн хугацаанд шийдвэрлэгдээгүй буюу хугацаа сунгасан. Санал шийдвэрлэлтийн арифметик дунджийг бодож үзвэл 19 хоногт нэг саналыг шийдвэрлэж байжээ. Бидний харж буйгаа энэ бол төдийлөн хангалттай үзүүлэлт биш юм. Мөн санал шийдвэрлэлтийн байдлыг дөрвөн түвшинд авч үзсэн. Нэгт, бүрэн шийдвэрлэж, хариу өгсөн байдал. Хоёрт, шийдвэрлээгүй боловч холбогдох тайлбар өгсөн. Гуравт, хариу өгөөгүй нээлттэй санал. Дөрөвт, огт хариу өгөлгүй хаасан саналууд байна. Огт хариу өгөлгүй хаасан санал 20 орчим хувийг эзэлж байгаа бөгөөд энэ нь таван санал тутмын нэгд хариу өгөлгүй хааж байсан гэсэн үг юм.
-Аль салбарт хамгийн их санал гомдол ирсэн байсан бэ?
- Салбараар нь аваад үзвэл нийт саналын 54 орчим хувь нь нийслэл дээр ирж байна. Орон нутаг аймгууд дээр ирж байгаа санал бол харьцангуй цөөн. Магадгүй орон нутгийн иргэд “11-11” төвд хандаж асуудлаа шийдүүлэх боломжтой гэдгийг мэдэхгүй байж болох юм гэж үзсэн. Харин нийслэл дотроо Баянзүрх, Сонгинохайрхан дүүрэг гэх мэт хүн ам ихтэй дүүргүүд болон Мэргэжлийн хяналтын газар, Нийслэлийн замын хөдөлгөөний удирдах төв зэрэг голлох төв байгууллагуудад хамгийн их санал ирсэн байна. Ерөнхийдөө нийт санал 30 орчим байгууллага дээр задарч байгаа.
-Иргэдээс ирсэн санал, гомдлыг шийдвэрлэхэд тулгамдаж буй асуудал юу байна?
-Төрийн байгууллагын буруу гэхээс илүү иргэд өөрсдөө аль төрийн байгууллагад ямар санал гаргавал хэрхэн, яаж шийдэх боломжтой талаар мэдлэг, мэдээлэлтэй байх ёстой юм билээ. Иргэд өөрсдөө зохих албан тушаалтанд хандаж санал, гомдлоо гаргаад шийдвэрлэлт дээр хяналт тавьж чадвал бидний яриад, бухимдаад байдаг маш олон асуудлыг холбогдох албан тушаалтанд шууд харьяалуулан шийдүүлэх боломжтой гэж харсан.