Эдийн засагч
Б.Жаргалан

 Манай улс харьцангуй түргэн шуурхай хөл хорио тогтоосны хүчинд дотооддоо коронавирусийн халдвар алдалгүй өнөөдрийг хүрсэн боловч энэ хугацаанд иргэдийнхээ амьжиргааг дэмжих, ажлын байрыг хадгалахад чиглэсэн эдийн засгийн бодлогын шийдвэрүүдийг цаг тухайд нь авч хэрэгжүүлж чадсангүй. 2020 он гарснаар Монгол Улсын экспортын орлого 40 гаруй хувиар буурч, улсын хэмжээнд 46,000 мянган хүн албан ёсоор ажилгүй болжээ. Ноолуурын салбарт төрийн бодлого дутагдсаны улмаас улс орон даяар 170 мянган малчин өрхийн амьжиргаа эрсдэлд ороод байна. Олон бизнесүүд, ААН-үүд дампуурч байна. Гэтэл эрх баригчид хүндээ хүрсэн шийдвэр гаргалгүй маш их хугацаа алдсан нь харамсалтай.
АН-ын зүгээс иргэдээ үл ялгаварлан бодит санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх шаардлагыг төр засагт удаа дараалан тавьж ирсэн. Иргэн бүрт 1.2 төгрөгийн нэг удаагийн тусламж олгоё, хүүхдийн мөнгийг нэмэгдүүлье гэх мэт АН-ын саналуудыг тухайн үед нь хүлээн аваагүй боловч Засгийн газрын хоёр дахь багц арга хэмжээний хүрээнд хүүхдийн мөнгийг 100 мянган төгрөг болгон нэмэгдүүлж, зургаан сарын хугацаанд олгохоор шийдвэрлэжээ. Энэ нь цар тахлын хямралыг даван туулахад хангалттай мөнгөн дэмжлэг биш хэдий ч, хүүхдийн мөнгө нь иргэдэд бодитоор хүрдэг, туршигдсан хөтөлбөр юм.
Нөгөө талаас, дээрх багц арга хэмжээнд шаардагдах 793 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийг улсын төсвийн батлагдсан зардлыг нэмэгдүүлэлгүй хөл хорио тогтоосны улмаас хэмнэгдсэн төсвөөр санхүүжүүлнэ гэж байгаа боловч төсөвтэй холбоотой аливаа мэдээллийг нууцалсаар байна. Тухайлбал, зөвхөн боловсролын салбар гэхэд 2.2 их наяд төгрөгийн батлагдсан төсөвтэй. Гэтэл сургууль цэцэрлэгүүд хаагдсаны улмаас хэдий хэмжээний зардал хэмнэгдэж байгаа, тэр хөрөнгийг юунд зарцуулах гэж байгаа нь тодорхойгүй хэвээр байна.
Өнгөрсөн долоо хоногт батлагдсан Цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн дагуу Засгийн газарт “жилийн батлагдсан төсвийн нийт зарлагын хэмжээг нэмэгдүүлэхгүйгээр төсвийн ерөнхийлөн захирагч хооронд, хөрөнгийн болон урсгал зардал хооронд төсвийн зохицуулалт хийх” эрх мэдлийг өгсөн. Ингэснээр эрх баригчид, эдийн засагчдын шаардаж байсан төсвийн тодотголыг хийлгүйгээр зохицуулалт хийх нэрийдлээр дур мэдэн төсвийг өөрчилж байх эрх дархтай болов. Зүй нь, энэ эрсдэлтэй цаг үед УИХ-д суудалтай намууд хамтарсан ажлын хэсэг байгуулан цар тахлын менежменттэй холбоотой шийдвэрүүдийг хамтран гаргах замаар үндэсний зөвшилцөл бий болгоод явбал сайнсан.
Нэмж хэлэхэд, Засгийн газраас баримталж буй бодлого нь зөвхөн иргэдэд чиглэж байгаа нь сонгуульд зориулагдсан гэх хардлагыг дагуулж байгаа. Цалингаа тавьж, ажлын байруудаа хадгалж буй бизнес эрхлэгчдээ дэмжих, хөл хорионд орсны улмаас үйл ажиллагаа нь бүрэн зогссон ААН-үүдээ дампуурлаас аврах, бизнесийн орчныг сайжруулахад чиглэсэн арга хэмжээ авах зэрэг ирээдүйн эдийн засгийн өсөлтийг бий болгох, эдийн засгийг нуруундаа үүрч яваа хэсэгтээ санаа хэзээ тавих вэ?

ЭХ СУРВАЛЖ: "АРДЧИЛАЛ ТАЙМС" СОНИН