Чехийн Ерөнхийлөгч Милош Земан Parlamentnilisty хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө Москвад болох Эх орны дайны 75 жилийн ойд зориулсан баярын арга хэмжээнд оролцоно уу гэсэн урилгаас татгалзаж магадгүй гэсэн байна. Гол шалтгаан нь Чехийн парламент наймдугаар сарын 21-ний өдрийг “1968 оны түрэмгийллийн золиос бологчдын дурсгалыг хүндэтгэх өдөр” болгосонд ОХУ-ын Гадаад хэргийн яам хариулснаас үүдэлтэй юм байна.
“Оросын Гадаад хэргийн яамны мэдэгдэл бол тэвчишгүй зүйл. Уг нь би Ялалтын 75 жилийн ойд хүрэлцэн ирнэ үү гэсэн урилга Путинаас хэдийнэ хүлээн авсан, одоо бол тийшээ явахгүй байя гэж бодож байна” гэж Земан хэлжээ. Земан бас өөрийг нь Москвад очих үеэр үйл явдлын өрнөл яах тухайд оросын талаас “Ялалтын ойг дурсахгүйгээр энэ бүх түүхийг эргүүлбэл яах вэ” гэж асууна гэжээ.
Энэ арванхоёрдугаар сарын эхээр Чехийн парламентын дээд танхим Сенат наймдугаар сарын 21-ний өдрийг “Варшавын гэрээний орнуудын цэрэг Чехословакт түрэмгийлэн орж ирэх үеэр амь үрэгдэгсэдийн дурсгалыг хүндэтгэх өдөр” болгох тухай хууль баталсан юм.
Үүний хариуд ОХУ-ын Гадаад хэргийн яам харамсч байгаагаа илэрхийлэн “Энэ алхам нь манай хоёр талын итгэлцэл Орос - Чехийн нөхөрсөг харилцаа, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд харшилж байна гэж мэдэгдсэн юм байна.
Оросын Гадаад хэргийн яамны мэдэгдэлд бас Москва Прага хоёр “1968 онд Чехословакийн эсрэг хүч хэрэглэсэн болон Чехословакийн нутагт зөвлөлтийн цэрэг байсантай холбоотой дарангуйлагч дэглэмийн өнгөрсөн үеийг эргэн дурсахгүй эцэс болгоё” гэснийг бас сануулжээ.
“Прага хагас зууны тэртээ болсон үйл явдлыг сэргээж өнөөгийн улс төрийн харилцаанд оролцуулах гэж эрмэлзэж, түүхийн энэ хуудсыг мартахыг хүсэхгүй байгаа нь Орос-Чехийн харилцаа, хоёр талын хамтын ажиллагаа амжилттай хөгжихөд садаа болно” гэж оросын дипломатууд мэдэгдсэн юм байна.
1968 оны зун Чехословакт зөвлөлтийн нөлөөлөл, зөвлөлтийн талыг баримтлагч Засгийн газрыг эсэргүүцсэн олон нийтийн жагсаал болж наймдугаар сарын 21-нд Варшавын гэрээний оролцогч орнууд болон ЗХУ, Болгар, Герман, Унгар, Польшийн хамтарсан цэрэг орж эсэргүүцлийн хөдөлгөөнийг дарсан юм. Зөвлөлтийн цэргийн нэгдсэн хүчнийг армийн генерал Иван Павловский командалж эсэргүүцлийн хөдөлгөөнд оролцогч энгийн иргэдийг цус урсган дарсан байна. Ингэснээр Прагийн хавар хэмээн энэ үйл явдал эцэс болж хоёр талаас 216 хүн амь үрэгдэж, Чехословакийн энгийн номхон 500 гаруй хүн шархадсан. Зөвлөлтийн цэрэг Чехословакт 1991 он хүртэл байрлаж байсан.