Банк, аж ахуйн нэгж дампуурах гэж байх ч бас улс орон дампуурна гэж байна. Энэ нь ихэвчлэн төр, засгийн газрын буруу бодлогоос болох ч бас өөр шалтгаануудаас тухайлбал томоохон компани аж ахуйн нэгжүүд нь дампуурснаас, байгалийн гамшгаас, дайнаас болох нь бий. Улс орон дампуурах нь хуулийн этгээд аж ахуй нэгжийн дампуурахаас олон шинжүүдээр ялгаатай.
Төлбөрийн чадваргүй болох
Төлбөрийн чадваргүй болно гэдэг нь тухайн улс орон зээлээ төлж чадахгүй болохыг хэлж байгаа хэрэг. Энд дотоод төлбөр буюу зээллэгийн бичгийн өр, гадаад өрөө төлж чадахаа болихыг хэлж байгаа нь тэр. Гол шалтгаан нь санхүүгийн хувьд төлбөрийн чадваргүй болох, үүний гол шалтгаан нь удирдлагын буруу бодлого.
Заримдаа хямрал дараах зүйлүүдээс болдог:
-Өвчин тахлын дэлгэрэлт, байгалийн гамшиг зэргээс болоод эдийн засгийн нөхцөл байдал муудах
-Улс орны эдийн засагт нөлөө бүхий томоохон хэд хэдэн компани дампуурч хаагдсанаас.
-Дэлхийн санхүүгийн хямралаас
Санхүүгийн хямралаас гарах арга зам
Улс орон дампуурах нь хуулийн этгээдийн төлбөрийн чадваргүй болдогтой адил шүүхээр, хямралын эсрэг удирдлага томилохоор юм уу, өмч хөрөнгийг нь худалдаад, устгаад гарчихдаг зүйл биш. Юун түрүү тухайн улс зээлдэгчийнхөө өмнө төлбөрийн чадваргүй болсноо зарлаад, өрийн бүтцийн өөрчлөлт хийх хэрэгтэй болно. Үүнд нь бусад улс орнууд зээлдүүлэгч, дампуурагч хоёрын зөрчилдөөнийг зохицуулахад нь тусалж болно.
Нөхцөл байдлыг зохицуулдаг үндсэн аргууд:
-Зээлдүүлэгчид өрийн багахаан хэсгийг төлөх санал тавих. Дотоод өрийг бол зээллэгийн бичиг бондоор төлөх
-Өрийг хэсэгчлэн юм уу, бүрэн чөлөөлөх
-Өрийн бүтцэд өөрчлөлт оруулах
-Тухайн улсыг хямралаас гартал өрийг царцаах
Үүний тулд дэлхийн тэргүүлэх улс орнууд тухайн улад эдийн засгаа эрүүлжүүлэх, хямралын нөхцөл байдлыг саармагжуулахад нь тусалдаг. Зарим тохиолдолд засгийн газар нь үйлдвэрлэл, банкны системээ хөгжүүлэхэд зориулан нэмэлт зээл өгөх ч байдаг.
Төлбөрийн чадваргүй болох
Энэ бол тухайн улс орны эдийн засаг эрс муудаж бүр хямралт байдалд орсон гэсэн үг. Улс орны нийгэм эдийн засгийн амьдрал бүхэлдээ унасан гэсэн үг.
-Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний түвшин унах
-Инфляц хяналтгүй болох, зарим мэдээллээр тухайн улс орны жилийн инфляц нь 2000 хувьд хүртэл төлбөрийн чадваргүй дефолт боллоо гэх нь бий
-Аж ахуйн нэгжүүд бөөнөөрөө хаагдах
-Ажилгүйдлийн түвшин эрс нэмэгдэх
-Хүн амын амьдралын түвшин нийтдээ муудах
Улс орон дампуурах тохиолдол
Аль ч улс орон оршин тогтносон хугацаандаа ядахдаа л нэг удаа дампууралтай нүүр тулж байсан байна. Грек, Аргентин зэрэг улсууд бол бүр хэд хэдэн удаа дампуурахад хүрч байлаа.