Зөвлөлт холбоот улсыг тараасан гол буруутныг ЗХУ-ын Ерөнхийлөгч асан Михаил Горбачев нэрлэснийг германы Der Spiegel сэтгүүлд нийтэлсэн байна. “Өөрчлөн байгуулалтыг эцэс болгож Зөвлөлт холбоот улсыг тараасан хариуцлагыг 1991 оны төрийн эргэлт хийхээр хуйвалдагчид, ЗХУ-ын ерөнхийлөгчийн байр суурь суларсныг ашигласан тэр хүмүүс хүлээх ёстой гэж” Горбачев мэдэгдсэн байна.

Өөрчлөн байгуулалтад эрсдэл гарч болзошгүй гэдгийг мэдэж байсан ч улс орны бүхий л удирдлага өөрчлөлт зайлшгүй гэдгийг маш сайн ойлгож байсан юм гэж тэр хэлжээ. “Урьдынхаараа амьдрах боломжгүй болоод байсан үе. Өөрчлөн байгуулалтын гол мөн чанар нь олон талт үнэт зүйл, цөмийн зэвсэглэлийн талаарх шинэ гадаад бодлого, чөлөөт сонгууль байлаа” гэж зөвлөлтийн сүүлчийн удирдагч хэлж байна.

Шинэчлэлийн замд алдаа, завхрал байсан ч гэсэн Орос хэзээ ч дарангуйлагч дэглэм рүү эргэж орохгүй учраас өөрчлөн байгуулалтыг хүсээгүй хүн байгаагүй юм гэжээ. ЗХУ-ын Ерөнхийлөгч Михаил Горбачев 1991 оны арванхоёрдугаар сарын 25-нд зөвлөлтийн ард түмэнд Ерөнхийлөгчийн үйл ажиллагаагаа дуусгаж байгаагаа мэдэгдсэнээр Зөвлөлт холбоот улс үндсэндээ задарсан юм. Үүний өмнө арванхоёрдугаар сарын 8-нд ЗХУ, Белорус, Украины удирдагчид Зөвлөлт холбоот улсын оршин тогтнохыг дуусгавар болгож тус тусдаа тусгаар тогтносон улсуудын хамтын нийгэмлэг байгуулахыг тунхагласан хэлэлцээрт гарын үсэг зураад байсан юм. Энэ хэлэлцээр түүхэнд Беловежийн хэлэлцээр гэсэн нэрээр орсон билээ.

Үүнээс ч бүр өмнө 1990 онд ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан бүгд найрамдах улсууд тусгаар тогтносон улсынхаа тунхгийг гаргаад байсан юм. Улс орноо задрахыг зогсоохын тулд 1991 оны гуравдугаар сарын 17-нд ЗХУ-ыг хадгалж үлдээх тухай бүх нийтийн санал асуулга явуулж санал асуулгын үндсэн дээр 1991 оны зун “Тусгаар улсуудын холбооны тухай” гэрээний төсөл боловсруулж наймдугаар сарын 20-нд гарын үсэг зурахаар төлөвлөж байсан ч наймдугаар сарын 19-21-ний өдрүүдэд болсон төрийн эргэлт гаргах гэсэн оролдлогын улмаас энэ үйл явдал болоогүй юм.