Дэлхийн хоёрдугаар дайны ялалтын гол холбоотон Британи, Америкийн десант Германы фашистуудад эзлэгдээд байсан Францын баруун эрэгт 1944 оны зургадугаар сарын 6-нд буусан “Оверлорд” ажиллагааны 75 жилийн ойд зориулсан ёслолын ажиллагаа Портсмутын дэргэд боллоо.

Нормандын Вер-сюр-Мер хамтралд барих британийн дайчдын дурсгалд зориулсан дурсгалын цогцолбор барих газарт өглөөгүүр Их Британийн Ерөнхий сайд Тереза Мэй анхны чулууг нь тавьсан байна. Энэ ёслолын дараа Францын Ерөнхийлөгч Эмманюэль Макрон Вер-сюр-Мерт хүрэлцэн ирсэн энэ ажиллагаанд оролцсон ахмад дайчидтай уулзжээ.
Үдээс хойш АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп, Францын Ерөнхийлөгч Эмманюэль Макрон нар Кальвадос мужийн төв Кан хотын даргын албан байранд ганцаарчлан уулзсан байна. Үүнийг Le Monde хэвлэл энэ арга хэмжээний үеэр болсон цор ганц дипломат ажил гэж нэрлэж байна.

Түүхээс
Британи-америкийн десантын ажиллагаа 1944 оны зургадугаар сарын 6-ны шөнө эхэлж эхний цувааны 150 мянга орчим цэрэг 10 мянга гаруй техниктэйгээр Ла-Маншийн хоолойг гатлан эрэг рүү дайрсан юм. Францын хойд эрэгт немцийн армийн “Б” бүлэглэл хамгаалж байлдсанаар холбоотны цэргээс 12 мянган цэрэг амь үрэгдсэн гэдэг.
Дайн дараах 10 жилд энэ ажиллагааг дурсан Нормандид төрийн зүгээс ямар нэг ёслолын үйл ажиллагаа явуулж байгаагүй, британи, америкийн төлөөний хүмүүс л дурсдаг байсан гэж францын судлаачид тэмдэглэж байна. Харин генерал Шарль де Голийн засаглалын үед ийм ёслол зохион байгуулах болж холбоотнууд “Оверлорд” ажиллагаа эхэлсэн ойг тэмдэглэдэг болсон байна.

Түүхчийн шүүмжлэл
Нормандид төрсөн, францын түүхч, Дэлхийн хоёрдугаар дайны талаар судалгааны олон ном бичсэн Клод Кетель Нормандид холбоотны цэрэг буусны 75 жилийн ойд зориулсан ёслолын үйл ажиллагаанд Оросуудыг урих байсан юм гэж бичсэн байна. Судлаач “Дорнод фронтгүйгээр ялахгүй байсан” гэжээ. Тэр бас “оросууд энэ дайнд 27 сая хүнээ алдаж, энэ дайны гол ялагч нь байсан” гэжээ. Нормандид холбоотны цэрэг буусны 70 жилийн ойгоор Францын ерөнхийлөгч Франсуа Олланд оросыг “нацизмыг ялсан нийтийн ялалтад оруулсан Зөвлөлт холбоот улсын ард түмний гавьяаг хүндэтгэж байна” гэж тэмдэглэсэн байдаг. Тэр бас “Германы 150 дивизийн эсрэг зогсч, тэднийг ялахад гол үүрэг гүйцэтгэсэн Улаан армийн гавьяаг дурсч байна” гэж онцолсон байдаг.