ОХУ-ын Батлан хамгаалах яам 1945 оны тавдугаар сарын 2-нд фашист Германы нийслэл Берлинийг эзэлсэн тухай архивын баримтуудыг анх удаагаа өөрийн сайтдаа ил болгон дэлгэсэн байна. Тэнд албан ёсны баримт бичиг тушаал шийдвэр, гэрэл зургууд гээд хэдэн зуун баримт нийтэлжээ. Берлинийг эзлэх давшилт 1945 оны дөрөвдүгээр сарын 20-нд эхэлсэн байна. Маршал Георгий Жуковын командалсан Белоруссын нэг, маршал Иван Коневын командалсан Украины нэгдүгээр фронт давшилтад оржээ.
Хотод ширүүн тулаан болж гудамж, байшин бүрийн төлөө тулалдсан байна. Улмаар дөрөвдүгээр сарын 28-нд Рейхстагийн орчимд тэнгисийн явган цэргийн батальоныг шүхрээр буулгахад Германы 1000 орчим цэрэг Засгийн газрын байраа хамгаалж тулалджээ. Ингээд дөрөвдүгээр сарын 30-ны 14.25 цагт Рейхстагийн дээр улаан туг мандуулсан байна. Гэхдээ тулалдаан байшин дотор тавдугаар сарын 1-нийг, доод хонгилд тавдугаар сарын 2-ныг хүртэл үргэлжилсэн аж.
Сайтад анх удаа дэлгэсэн Берлиний хамгаалалтын командлагч генерал Гельмут Вейдлингийн эсэргүүцлээ зогсоохыг уриалсан тушаалд “Дөрөвдүгээр сарын 30-нд Фюрер амиа хорлож нас нөгчлөө. Зэвсэг, галт хэрэгсэл хүрэлцэхгүй байгаа энэ үед эсэргүүцэл нь ямар ч утгагүй зүйл. Берлиний энгийн иргэд, манай шархдагсадыг улам хүнд байдалд оруулна. Берлиний төлөө тулалдсан хүн бүхэн дэмий л золиос болно” гэж дурджээ. Ингээд тавдугаар сарын 2 гэхэд Германы 34 мянган цэрэг офицер Зөвлөлтийн улаан армид бууж өгчээ.
Зөвлөлтийн командлал Берлинийг эзэлснийхээ дараа хотын хоёр сая хүнийг хүнсээр хангах асуудлыг шийдсэн байна. Хүнсний норм тогтоож, картын системд шилжүүлжээ.
Үүний тулд Зөвлөлтийн арми 105 мянган тонн үр тариа, 18 мянган тонн мах, 4.5 тонн тос, 6000 тонн элсэн чихэр татаж хүргүүлжээ. Ингээд Берлиний нэг иргэнд долоо хоногт гурван кг талх, хагас кг мах, 350 грамм кофе, хүнсний ногоо, сүү сүүн бүтээгдэхүүн өгөх норм тогтоосон байна. Найм хүртэлх насны хүүхдүүдэд зориулж өдөр бүр 70 мянган литр сүү хуваарилж байсан баримтуудыг дэлгэн үзүүлсэн байна.

ЭХ СУРВАЛЖ: "АРДЧИЛАЛ ТАЙМС" СОНИН